Indice alfabético
- Ramón María Aller Ulloa
- José Alonso López y Nobal
- Juan Alonso López y Nobal
- Salustio Alvarado Fernández
- Marceliano Álvarez Muñiz
- Ángeles Alvariño González
- Emilio Anadón Frutos
- Eloy Luis André
- Jesús Andreu Lázaro
- Buenaventura Andreu Morera
- José María Andrey y Sierra
- Andrés Antelo Lamas
- Rafael Areses Vidal
- Anselmo Arias Teixeiro
- Antonio Arias Teixeiro
- Pedro Alejandro Auber e Fondniare
- José María Baleato
- Ángel Baltar Cortés
- Ramón Baltar Domínguez
- Antonio Baltar Domínguez
- Manuel Baraja Fernández
- Juan Barcia Caballero
- Juan José Barcia Goyanes
- Charles Eugène Barrois
- José Luis Barros Malvar
- Tomás Batuecas Marugán
- Francisco Bellot Rodríguez
- Ricardo Bernárdez
- Fermín Bescansa Casares
- Luis Blanco Rivero
- Ramón Blanco y Pérez del Camino
- José Boado y Castro
- Baltasar Manuel Boldo Tuced
- Ignacio Bolívar y Urrutia
- Patricio Borobio Díaz
- Celia Brañas Fernández
- Gonzalo Brañas Fernández
- Antonio Brunet y Talleda
- Odón de Buen y del Cos
- Eusebio Bueno Martínez
- Manuel Cabaleiro Goás
- Ernesto Caballero y Bellido
- Rafael Cadórniga Carro
- Laureano Calderón Arana
- Fernando Calvet Prats
- Juan Bautista Camiña
- Domingo Antonio Camiña Fortes
- Jesús Carballo Taboada
- Santiago Carro García
- Roque Carús Falcón
- Antonio Casares Gil
- José Casares Gil
- Antonio Casares Rodríguez
- Fermín Casares y Bescansa
- Pedro de Castro
- Santiago Castroviejo Bolibar
- Pedro Antonio Cerviño Núñez
- Eduardo Chao Fernández
- José María Chao Rodríguez
- Aniceto Charro Arias
- Ángel Cobián Areal
- José Carlos Colmeiro Laforet
- Miguel Colmeiro y Penido
- Andrés Avelino Comerma y Batalla
- Francisco Cónsul Jove y Tineo
- José Andrés Cornide Saavedra y Folgueira
- Antonio Correa Fernández
- Pedro Couceiro Corral
- Luis Crespí Jaume
- Mariano Cubí y Soler
- José Deulofeu y Poch
- Modesto Domínguez Hervella
- Juan Donapetry Iribarnegaray
- Juan Jacobo Durán Loriga
- Armando Durán Miranda
- Mauricio Echandi Montalvo
- Antonio Eleizegui López
- Ricardo Escauriaza del Valle
- Rafael Estrada Arnaiz
- Félix Domingo Estrada Catoira
- Joaquín Ezquerra del Bayo
- Benito Jerónimo Feijoo Montenegro
- Valeriano Fernández Bacorell
- Manuel Rufo Fernández Carballido
- Elisa Fernanda Mª del Carmen Fernández de la Vega y Lombán
- Jimena Mª Francisca Emilia Fernández de la Vega y Lombán
- José Ramón Fernández de Luanco y del Riego
- Ignacio Fernández Flórez Reguera
- Cesáreo Fernández Losada
- Manuel Jacobo Fernández Mariño
- José Fernández Martínez
- Bibiano Fernández Osorio-Tafall
- Gustavo Fernández Rodríguez Bastos y Harizmendi
- Gabriel Fernández Taboada
- Domingo Fontán Rodríguez
- Ramón Fontenla Maristany
- Emilio Fraga Lago
- Francisco Freire Barreiro
- Gonzalo Gallas Novas
- Cruz Gallástegui Unamuno
- Heliodoro Gallego Armesto
- Abelardo Gallego Canel
- Fausto Garagarza y Dugiols
- Fernando Garcia Arenal
- Víctor García Ferreiro
- Antonio García Maceira
- Pío García Novoa
- Antonio García Varela
- José María García-Blanco Oyarzábal
- Eustaquio (Antonio Félix) Giannini Bentallol
- Miguel Gil Casares
- José María Gil Rey
- Francisco Giral González
- Pedro Gómez de Bedoya y Paredes
- Manuel Gómez Larrañeta
- Mariano Gómez Ulla
- Manuel Gómez-Durán Martínez
- Vicente González Canales
- Jaime González Carreró
- José González López
- José González Olivares
- Juan de Dios González Pizarro
- Joseph González Salgado
- Claudio González Zúñiga
- José Goyanes Álvarez
- José Goyanes Capdevila
- Vicente Goyanes Cedrón
- Mariano de la Paz Graells Agüera
- Albert (Albert I, Príncipe de Mónaco) Grimaldi
- Vicente Guarnerio Gómez
- Francisco Guitián Ojea
- Leopoldo Hernández Robredo
- Primitivo Hernández Sampelayo
- José María Hernansáez y Moscoso
- Enrique Hervada García-Sampedro
- Ragnar Hult
- Alexander von Humboldt
- Carlos Ibañez y Varela
- Santiago de la Iglesia Santos
- Francisco Iglesias Brage
- Luis Iglesias Iglesias
- Luis Iglesias Pardo
- Emigdio Iglesias Somoza
- Gerardo Jeremías Devesa
- Ángel Jorge Echeverri
- Jorge Juan y Santacilia
- Ángel Laborde Navarro
- Johan Martin Christian Lange
- Bernardo Lecocq Honesy
- Carlos Lemaur
- Juan Lembeye y Lartaud
- Octavio Lois Amado
- Juan Lojo Batalla
- Antonio López de Guadalupe
- Jacobo López Elizagaray
- Manuel López Enríquez
- Víctor López Seoane
- Juan López Soler
- Juan López Suárez
- Dionisio Macarte y Díaz
- Gerónimo Macho Velado
- Ramón Margalef López
- Tomás Mariño Pardo
- Juan Martín Sauras
- Antonio Martínez de la Riva
- Ángel Martínez de la Riva Vilar
- Domingo Martínez de Presa
- Manuel Martínez-Risco
- Baltasar Merino Román
- Manuel Eugenio Merino Simón
- Faustino Miranda González
- Ricardo Montequi y Díaz de la Plaza
- Saturnino Montojo y Díaz
- Olga Moreiras Tuni
- Evaristo Antonio Mosquera Quiroga
- Francisco Antonio Mourelle de la Rúa
- Manuel Muñoz Taboadela
- José María Navaz y Sanz
- Francisco de Neira
- João da Nova
- Antonio Novo Campelo
- Domingo Antonio de Nóvoa Gándara y Feijoo
- Roberto Nóvoa Santos
- Miguel Odriozola Pietas
- Ramón Otero Acuña
- Enrique Otero Aenlle
- Xosé Otero Espasandín
- Fernando Oxea
- Timoteo O´Scanlan
- Emilia Pardo Bazán
- Isidro Parga Pondal
- Jacobo María de Parga y Puga
- Ubaldo Pasarón y Lastra
- Patricio María Paz y Membiela
- Ángel Pedreira Labadía
- Pedro Pena y Pérez
- Ramón Pérez Costales
- José Pérez López-Villamil
- Severino Pérez y Vázquez
- Gerónimo Piñeiro de las Casas
- Manuel Piñeiro Herba
- Eugenio Piñerúa Álvarez
- José Planellas Giralt
- Francisco Ponte y Blanco
- Antonio Posse Roybanes
- Pedro Andrés Pourret
- Casiano de Prado y Vallo
- Esteban Quet y Puigvert
- José Quiroga Méndez
- Marcelino Ramírez García
- Benito Regueiro Varela
- Ignacio Ribas Marqués
- Tomás Rico Jimeno
- Eduardo del Río y Lara
- Francisco de los Ríos Naceiro
- Cándido Ríos Rial
- Arturo Rivas Castro
- Antonio Rodríguez Darriba
- Carlos Rodríguez Baltar
- Juan Antonio Rodríguez Bustillo
- Alejandro Rodríguez Cadarso
- José Rodríguez Carracido
- José Rodríguez González
- José Rodríguez Martínez
- José Rodriguez Mourelo
- Juan Rodríguez Sardiña
- Luis Rodríguez Seoane
- Juan Rof Carballo
- Juan Rof Codina
- Francisco Romero Blanco
- José María Romero Fernández de Landa
- Francisco Romero Molezún
- Ramón Rúa Figueroa
- Ángela Ruiz Robles
- Ramón Dionisio de la Sagra y Peris
- Francisco Sánchez
- Julián Sánchez Bort
- Timoteo Sánchez Freire
- Gumersindo Sánchez Guisande
- Fernando Sande y Lago
- Frei Martín Sarmiento
- Pedro Sarmiento de Gamboa
- Camille François Sauvageau
- Guillermo Schulz
- Francisco de Seijas y Lobera
- Josep Joan Vicente del Seixo
- Antonio Sierra Forniés
- César Sobrado Maestro
- Juan Sobreira y Salgado
- Ramón Sobrino Buhigas
- Benito Ángel Dionisio Sotelo y Rivas
- Juan Suárez Casas
- Enrique Suárez Couto
- Julián Francisco Suárez Freire
- Paulino Suárez Suárez
- Francisco Sueiras
- Nicolás Taboada y Leal
- Maximino Teijeiro Fernández
- Joan Texidor i Cos
- Pedro Urquijo Landaluce
- Joaquín Vaamonde Rodríguez
- Lope Valcárcel Vargas
- Antonio Valenzuela Ozores
- Ramón Varela de la Iglesia
- Teodoro Varela de la Iglesia
- José Varela de Montes
- Juan Varela Gil
- Gregorio Varela Mosquera
- Manuel Varela Radío
- Ángel Varela Santos
- José Varela y Ulloa
- Ricardo Varela y Varela
- Vicente Vázquez Queipo
- José Francisco Vendrell de Pedralbes i Estaper del Mas
- Ramón Verea García
- Enrique Vidal Abascal
- Ernesto Viéitez Cortizo
- Xosé Luis Vila Jato
- Antonio Vila Nadal
- Cipriano Vimercati Benítez
- Leoncio Virgós Guillén
- Heinrich Moritz Willkomm
- María Josefa Wonenburger Planells
- Isabel Zendal Gómez
Disciplinas científicas
- ./ Mariña
- ./ Matemáticas
- ./ Enxeñería
- ./ Botánica
- ./ Cartografía
- ./ Agronomía
- ./ Bioloxía
- ./ Química
- ./ Astronomía
- ./ Xeoloxía
- ./ Minas
- ./ Medicina
- ./ Xenética
- ./ Coleccións
- ./ Psiquiatría
- ./ Anatomía
- ./ Nautica
- ./ Cosmografía
- ./ Microbioloxía
- ./ Histoloxía
- ./ Ensino
- ./ Divulgación científica
- ./ Ciencias Experimentais
- ./ Filosofía
- ./ Hidroloxía
- ./ Medicina
- ./ Xinecoloxía
- ./ Veterinaria
- ./ Zootecnia
- ./ Bromatoloxía
- ./ Hixiene
- ./ Mecánica
- ./ Espeleoloxía
- ./ Paleontoloxía
- ./ Zooloxía
- ./ Radioloxía
- ./ Xeografía
- ./ Agricultura
- ./ Ciencias Naturais
- ./ Farmacia
- ./ Viticultura
- ./ Navegación
- ./ Física
- ./ Aeronaútica
- ./ Técnica
- ./ Armas
- ./ Oftalmoloxía
- ./ Parasitoloxía
- ./ Mineraloxía
- ./ Farmacaloxía
- ./ Ornitoloxía
- ./ Entomoloxía
- ./ Expedicións
- ./ Bioquímica
- ./ Dermatoloxía
- ./ Ecoloxía
- ./ Avicultura
- ./ Pediatría
- ./ Micrografía
- ./ Anestesia
- ./ Oceanografía
- ./ Fisioloxía
- ./ Moluscos
- ./ Cálculo
- ./ Nutrición
- ./ Meteoroloxía
- ./ Psicoloxía experimental
- ./ Edafoloxía
- ./ Enxeñería de montes
- ./ Fisioloxía vexetal
- ./ Bioloxía mariña
- ./ Ficoloxía
- ./ Limnoloxía
- ./ Tecnoloxía
- ./ Cirurxía
- ./ Antropoloxía
Gerónimo Macho Velado
Defensor dunha ciencia supeditada aos dogmas católicos, pioneiro nos estudos malacolóxicos e lepidopterolóxicos en Galicia
comparte esta páxina:Ámbitos de ocupación:
Autor/a da biografía:
- Xosé A. Fraga Vázquez
- Data de alta: 05/01/2013
Extras de Gerónimo Macho Velado:
Programa de las lecciones de Historia Natural
Programa de Elementos de Historia Natural
Zoología, Clasificaciones
Reseña ligera sobre el Orden de los Rumiantes
Catálogo de los Moluscos terrestres en Galicia
Moluscos de agua dulce de Galicia
Colección de cristales en la Universidad de Santiago
Recuerdos de la Fauna de Galicia
Extras sobre Gerónimo Macho Velado:
Galeria

Como citar esta páxina:
- Xosé A. Fraga Vázquez ([2013], “Gerónimo Macho Velado”, en Álbum da Ciencia. Culturagalega.org. Consello da Cultura Galega. [lectura: 08/06/2023] [URL: http://www.culturagalega.org/
albumdaciencia/detalle.php?id=395
Pertenceu a diversas sociedades científicas. Foi socio fundador da Sociedad Antropólógica Española, en 1865, e membro da Sociedad Española de Historia Natural desde outubro de 1872. Participou nas actividades da Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago. Entre 1863 e 1871 formou parte da Xunta Municipal de Sanidade de Santiago, cidade na que foi elixido concelleiro en 1877.
Carreira docente
Foi un profesor de longa e variada traxectoria no ensino compostelán. En 1849 ocupou o cargo de “regente de 2a. Clase” en Historia Natural e de “ayudante disecador” no Instituto. O título de rexente obtívoo pola presentación do traballo Conocimientos relativos a la organización de los reptiles. O ano seguinte, por Real Orde de 12 de setembro de 1850, converteuse en catedrático de Historia Natural do Instituto. Desde 1857 compartiu esa cátedra co posto de profesor interino da recen creada Facultade de Farmacia. Durante sete días de abril de 1864, e entre novembro de 1868 e abril de 1869, encargouse da cátedra de Historia Natural da Universidade. Tamén foi profesor de Historia Natural do Seminario de Santiago.
Durante o tempo no que se encargou da docencia no Instituto utilizou como libro de texto diversas edicións do Manual de Historia Natural do profesor Manuel María José de Galdo. Publicou diversos programas da materia (Macho, 1851, 1861 a), de contidos similares a outros da época. Accedeu ao doutorado de Farmacia e Ciencias. En 1861 acadou o de Ciencias, co discurso Zoología, Clasificaciones: su utilidad; examen de las más notables (Macho, 1861b); o texto é un magnífico exemplo de recepción do modelo científico cuvierista, harmónico (Fraga Vázquez, 1992). En 1865 obtivo o doutorado en Farmacia, co discurso Reseña ligera sobre el orden de los Rumiantes (Macho, 1865).
Cesou no Instituto o 28 de maio de 1874, por ser nomeado catedrático de “Determinación y clasificación de objetos farmacéuticos y principalmente de plantas medicinales” da Facultade de Farmacia, na que chegou a ser secretario. Neste tempo, atendeu algo o Gabinete de Historia Natural e Xardín Botánico.
Científico cuvierista, defensor da Filosofía Natural e antidarwnista
Macho constitúe un caso paradigmático de autor coherente nas súas concepcións científicas e filosóficas. Desde o cuvierismo e a filosofía escolástico-tomista, situouse nesa contorna ideolóxico-científica, da que formou parte significada, asumiu tarefas de representación e aplicouna no labor científico.
Na inauguración do Curso universitario 1876-77 leu o Discurso correspondente, Importancia de la Historia Natural en la Farmacia y en la vida física y moral del hombre (Macho, 1876). O título reflicte a tese principal do Discurso, e o obxectivo da obra científica de Macho, salientar e desenvolver a importancia moral do estudo da Historia Natural. No texto defende e aplica unha dependencia do coñecemento científico ás concepcións relixiosas, coida que a Ciencia está condicionada a un fin moral, supeditada e limitada, nos seus temas, obxectivos e métodos, ao que a moral católica determine. Esta concepción non só está presente na análise xeral, senón que, nunha singular exposición, aparece intervindo de xeito continuo en toda a argumentación.
Asemade, o Discurso vai supoñer a primeira ocasión na que as posicións antidarwinistas son explicadas na Universidade de Santiago dun xeito institucional, explícito e con certo detalle. Para Macho tódalas respostas ás interrogantes sobre a orixe da vida están na Biblia; non entra, nin o pretende, nun debate científico. A descualificación do transformismo é global e de principios, pois, para este autor, non cabe unha liña argumental autónoma do que sinala a Verdade Revelada.
Faise eco da visión da Natureza característica de toda unha época; expón as marabillas da natureza, unha fotografía estática dunha harmoniosa vida, na que cada ser vivo permanece no seu lugar e en perfecto equilibrio, segundo as súas “condiciones de existencia”, en base ao Plan da Creación. Macho entendía o estudo da Natureza como un percorrido no sentido inverso ao divino Plan, que debía servir para poñelo de manifesto. Salienta a grandeza divina, fin último, fin moral, do labor do naturalista, no que este se realiza relixiosamente, percibindo os destelos divinos.
Na tradición científica francesa, de grande influencia no Estado español da época, a expresión teórica e práctica desa forma de entender a Natureza atopábase, principalmente, na obra de Georges Cuvier. De tódolos xeitos, o fincapé que Macho fai no aspecto moral lembra á versión anglosaxoa dese modelo, coñecida como Natural Theology.
Podemos comprender como podía distorsionar este modelo conceptual a irrupción dunha doutrina como a do darwinismo, que cuestionaba esta “harmonía” e “moralidade” . Unha teoría que conducía o estudo ao terreo do incerto e indeterminado, de tal xeito que o que era un remanso, un lugar de encontro coa obra de Deus, pasaba a ser o escenario dun inestable proceso, que mudaba dun xeito impredicible, onde a posición de cada ser depende da contorna. Ademais, se a Natureza carece de orde preestabelecido, de Plan, de harmonía, o naturalista non sería un lector do Plan divino, dun Deus benfeitor, senón un estudoso que libre de prexuízos buscaba coñecer a variabilidade biolóxica, as condicións ambientais e os seus efectos na vida. O fin moral, entendido no antedito sentido tradicional, esvaecería.
Pioneiro nos estudos malacolóxicos galegos
As posicións teóricas de Macho están presentes, dun xeito amplo e reiterado, na súa produción científica, que está centrada en dúas disciplinas de fonda tradición na Historia Natural, a Malacoloxía e a Entomoloxía, materias nas que salienta por seren o iniciador en Galicia.
O Catálogo de los Moluscos terrestres observados en Galicia (Macho, 1870), un listado de 27 especies, foi o primeiro inventario galego destes animais. Tamén un dos primeiros traballos publicados nas Hojas Malacológicas de Joaquín González Hidalgo, aparecendo posteriormente en El Restaurador Farmacéutico. A súa elaboración manifesta a relación científica existente entre Macho e Hidalgo, quen sería o máximo experto en Malacoloxía da Península. O extraordinario labor desenvolvido por este autor inscríbese tamén no paradigma harmónico, ou sexa, no modelo tradicional científico, cuvierista, polo que a colaboración debeu verse favorecida pola elevada coincidencia nas perspectivas científicas de ámbolos dous especialistas. Hidalgo, que asume un claro papel de dirección no Catálogo, decidiu incluír algunha especie e datos que lle fornecerán Víctor López Seoane e Bernardo Zapater. O artigo contén algúns erros de determinación que semellan obedecer, segundo se desprende de Castillejo (1986) á confusión entre cunchas de especies distintas, a non consideración dos distintos aparatos xenitais, confusión con exemplares xuvenís doutras especies e non valorar a distribución xeográfica.
Asemade, Macho é o autor do primeiro traballo faunístico adicado exclusivamente aos Moluscos ibéricos de augas continentais (Macho, 1878), no que cita 21 especies de Galicia. Nese texto descualifica, con razón, o traballo de Seoane (1866) quen, molesto, publicaría unha resposta a crítica (Seoane, 1879). A exposición dos taxóns vai acompañada de amplas manifestacións das anteditas concepcións tradicionais de Macho, e dun claro rexeitamento e ridiculización da “heterodoxia “darwinista (Fraga, 2002).
É interesante observar como se manifestan esas concepcións na actividade taxonómica que o Catálogo presenta. Como taxónomo tradicional, utiliza criterios taxonómicos restritivos; aborda o estudo duns poucos exemplares, limitado á consideración cualitativa do que considera como carácter taxonómico básico, a morfoloxía da cuncha, asimilando as diferencias atopadas ao “tipo”. Isto supón a desatención do que considera “caracteres secundarios”, como ocorría coas partes brandas dos Moluscos, o que incrementa a xa elevada complexidade existente para a diferenciación taxonómica, que o estudo da cuncha non podía resolver. Deste xeito, infravalora as variacións e elimina, en gran medida, a análise da variabilidade. Ese xeito de traballo é acompañado dunha infravaloración, ou descoido, da bioxeografía e do estudo do desenvolvemento dos Moluscos, o que comporta unha limitación, na práctica, e dun xeito radical, das posibilidades do labor taxonómico malacolóxico de Macho.
Esa concepción tipolóxica, “esencialista” da Sistemática que Macho aplicaba comporta uns prexuízos que condicionaban o labor dos especialistas, levando o debate taxonómico ao terreo da especulación metafísica sobre o que se podían entender como caracteres básicos ou secundarios, afastándoo da análise biolóxica. Nese contexto, Macho, ao concibir o medio como as tradicionais “condicións de existencia” cuvieristas, non aborda a súa incidencia taxonómica. No panorama da Malacoloxía europea da época as posicións de Macho e Hidalgo atopaban certos apoios indirectos nas propostas doutros colegas, partidarios dunha consideración positiva, excesiva e pragmática da variación taxonómica. Tal é o caso da denominada Nouvelle École, de autores evolucionistas, pero non darwinistas. Ámbalas dúas concepcións, a tradicional e a da Nouvelle École, coincidían, no fondo, en facer unha abstracción da especie biolóxica.
Iniciador da Lepidopteroloxía en Galicia
En 1893, cando levaba varios anos en Madrid, deu a coñecer Recuerdos de la Fauna de Galicia. Insectos Lepidópteros observados en dicha comarca (Macho, 1893), primeira publicación específica sobre Lepidopteroloxía galega. O traballo entomolóxico, situado nas concepcións xa comentadas, vai precedido dunhas notas nas que fai diversas apreciacións sobre a fauna galega; son indicacións moi xerais, sen atender á bibliografía existente, que amosan que se mantiña o enfrontamento co naturalista Seoane. A publicación de Macho foi obxecto dunha análise crítica: “No centenario dos “Recuerdos de Galicia” de D. Jerónimo Macho Velado (Insecta: Lepidoptera)” (Fernández Vidal, 1994), detallado e valioso estudo de referencia para valorar a contribución de Macho na Lepidopteroloxía.
Na parte relativa á descrición dos seres Macho cita 101 especies como propias da lepidópterofauna galega. As descricións dos exemplares son practicamente inexistentes, limitándose a sinalar as localidades e época das observacións e recoleccións; a isto engade, en certos casos, algún comentario sobre larvas, plantas nutricias e certos costumes e incidencias na agricultura. A zona da que proceden a maioría das citas é a dos arredores de Santiago, con algúns exemplares doutros puntos, como, por exemplo, Ourense. O listado caracterízase polo seu carácter tradicional, plasmado na ausencia de información dabondo para verificar as identificacións, de estudo comparado e do desenvolvemento. Nesa liña, Macho deixa de lado a cuestión básica da variabilidade taxonómica; cando fai algunha referencia é desde unha perspectiva restritiva, asimiladora ao “tipo”.
Fernández Vidal salienta o carácter pioneiro da publicación e a condición de afeccionado de Macho. Sinala diversos erros cometidos, como citar especies inexistentes en Galicia, confundir individuos de distinto sexo, de xeracións distintas, etc.; en resumo, un xeito de traballo bastante primario, con relación ao que desenvolvían os especialistas relevantes da época. De tódolos xeitos, para valorar o traballo axeitadamente, no seu contexto real, é necesario considerar as difíciles circunstancias, de falta de medios e illamento, nas que Macho debeu elaborar o Catálogo. Esas dificultades favoreceron uns erros que tamén podían ser menores se levara a cabo un seguimento maior nas súas observacións, atendera ao desenvolvemento comparado dos exemplares, ampliara as súas recoleccións, observacións e áreas de traballo. Todo iso esixía, en parte, unha metodoloxía e concepcións distintas ás que utilizaba este autor.
Coleccións
No ámbito da Historia das Ciencias, Macho publicou unha nota sobre a colección de modelos cristalográficos de Haüy do Museo de Historia Natural da Universidade de Santiago (Macho, 1891). Explicaba a orixe desa importante colección e reproducía o catálogo da mesma, que a acompañaba no momento da súa recepción no Museo, en 1846.
Canto a colección de lepidópteros de Macho, parece ser, segundo a páxina web da institución, que no Gabinete de Historia Natural da Fundación Fernando Blanco de Lema (Cee) había varios exemplares, pero a colección desapareceu.
Bibliografía:
Fontes documentais:
Macho Velado, Gerónimo, Arquivo Universidade Santiago, Serie Expedientes persoais, cartafol 771.
Fontes impresas:
MACHO VELADO, G. (1851): Programa de las lecciones de Historia Natural esplicadas á los alumnos de 5º año de segunda enseñanza en el curso académico de 1851 á 1852, Santiago: Impr. J. Rey Romero.
MACHO VELADO, G. (1861a): Programa de un curso de Elementos de Historia Natural, Santiago: Establ. Tip. M. Mirás.
MACHO VELADO, G. (1861b): Zoología, Clasificaciones: su utilidad; examen de las más notables. Discurso leído en la Universidad Central por Don Gerónimo Macho de Velado, catedrático de Historia Natural en la Universidad de Santiago en el solemne acto de recibir la investidura del doctor en la Facultad de Ciencias, Sección de Ciencias Naturales, Madrid: Imprenta de Manuel Anoz.
MACHO VELADO, G. (1865): Reseña ligera sobre el Orden de los Rumiantes, su división en familias para venir a parar a aquella en que se halla colocado el que produce almizcle. Estudio de esta sustancia y su uso en Farmacia. Discurso leido en la Universidad Central por Don Gerónimo Macho de Velado, Doctor en la facultad de ciencias y Catedrático de Historia Natural en la Universidad de Santiago, en el solemne acto de recibir la investidura de doctor en la Facultad de Farmacia , Madrid: Imprenta de Manuel Anoz.
MACHO VELADO, G. (1870): Catálogo de los Moluscos terrestres observados en Galicia, Hojas Malacológicas, J.G. Hidalgo (dir.), Madrid: Imprenta de J.M. Lapuente; p. 10-16.
MACHO VELADO, G. (1876): Importancia de la Historia Natural en la Farmacia y en la vida física y moral del hombre. Discurso leído en la Universidad Literaria de Santiago en la inauguración del curso de 1876 a 1877, Santiago: M.Mirás.
MACHO VELADO, G. (1878): Moluscos de agua dulce de Galicia, con observaciones sobre las especies y localidades, Anales Soc. Esp. Hist. Nat., VII: 235-248.
MACHO VELADO, G. (1884): Programa de la asignatura de Ejercicios Prácticos de determinación de plantas medicinales y reconocimiento de drogas, Santiago de Compostela: Estab. tip. de la viuda é hijos de Miràs a cargo de D. Eusebio Alonso Vieites.
MACHO VELADO, G. (1887): Animales útiles y animales perjudiciales, Rev. Soc. Econ. Sant., 62: 553-556; 64: 569-573.
MACHO VELADO, G. (1891): Historia y catálogo de una colección de modelos de cristales existentes en la Universidad de Santiago, Anales Soc. Esp. Hist. Nat., XX, Actas:138-150.
MACHO VELADO, G. (1893): Recuerdos de la Fauna de Galicia. Insectos Lepidópteros observados en dicha comarca, Anales de la Soc. Esp. Hist. Nat., XXII: 221-242.
Bibliografía secundaria:
CASTILLEJO MURILLO, J. (1986): Caracoles terrestres de Galicia. Familia Helicidae (Gasterópoda, Pulmonata), Santiago de Compostela: Universidade.
FERNÁNDEZ VIDAL, E. (1994): No centenario dos “Recuerdos de Galicia” de D. Jerónimo Macho Velado (Insecta: Lepidoptera), Ingenium, 4: 141-188.
FRAGA VÁZQUEZ, X. A. (1992): Bioloxia na Galiza na segunda metade do século XIX (1868-1903): ensino, divulgación, debates, produción, institucionalización e recepción de novidades, Santiago de Compostela: Universidade.
FRAGA VÁZQUEZ, X. A. (2002). La recepción del darwinismo en la práctica científica de los naturalistas españoles del siglo XIX, Puig-Samper, M.A.; Ruíz, R. & Galera, A., editore, Evolucionismo y Cultura. Darwinismo en Europa e Iberoamérica, Madrid: Doce Calles, pp 249-265.
SEOANE, V.L. (1866): Reseña de la Historia Natural de Galicia, Lugo: Impr. Soto Freire.
SEOANE, V.L. (1879): Nota sobre Moluscos de Galicia, Anales Soc. Esp. Hist. Nat., VIII (Actas): 23-24.