Indice alfabético
- Ramón María Aller Ulloa
- José Alonso López y Nobal
- Juan Alonso López y Nobal
- Salustio Alvarado Fernández
- Marceliano Álvarez Muñiz
- Ángeles Alvariño González
- Emilio Anadón Frutos
- Eloy Luis André
- Jesús Andreu Lázaro
- Buenaventura Andreu Morera
- José María Andrey y Sierra
- Andrés Antelo Lamas
- Rafael Areses Vidal
- Anselmo Arias Teixeiro
- Antonio Arias Teixeiro
- Pedro Alejandro Auber e Fondniare
- José María Baleato
- Ángel Baltar Cortés
- Ramón Baltar Domínguez
- Antonio Baltar Domínguez
- Manuel Baraja Fernández
- Juan Barcia Caballero
- Juan José Barcia Goyanes
- Charles Eugène Barrois
- José Luis Barros Malvar
- Tomás Batuecas Marugán
- Francisco Bellot Rodríguez
- Ricardo Bernárdez
- Fermín Bescansa Casares
- Luis Blanco Rivero
- Ramón Blanco y Pérez del Camino
- José Boado y Castro
- Baltasar Manuel Boldo Tuced
- Ignacio Bolívar y Urrutia
- Patricio Borobio Díaz
- Celia Brañas Fernández
- Gonzalo Brañas Fernández
- Antonio Brunet y Talleda
- Odón de Buen y del Cos
- Eusebio Bueno Martínez
- Manuel Cabaleiro Goás
- Ernesto Caballero y Bellido
- Rafael Cadórniga Carro
- Laureano Calderón Arana
- Fernando Calvet Prats
- Juan Bautista Camiña
- Domingo Antonio Camiña Fortes
- Jesús Carballo Taboada
- Santiago Carro García
- Roque Carús Falcón
- Antonio Casares Gil
- José Casares Gil
- Antonio Casares Rodríguez
- Fermín Casares y Bescansa
- Pedro de Castro
- Santiago Castroviejo Bolibar
- Pedro Antonio Cerviño Núñez
- Eduardo Chao Fernández
- José María Chao Rodríguez
- Aniceto Charro Arias
- Ángel Cobián Areal
- José Carlos Colmeiro Laforet
- Miguel Colmeiro y Penido
- Andrés Avelino Comerma y Batalla
- Francisco Cónsul Jove y Tineo
- José Andrés Cornide Saavedra y Folgueira
- Antonio Correa Fernández
- Pedro Couceiro Corral
- Luis Crespí Jaume
- Mariano Cubí y Soler
- José Deulofeu y Poch
- Modesto Domínguez Hervella
- Juan Donapetry Iribarnegaray
- Juan Jacobo Durán Loriga
- Armando Durán Miranda
- Mauricio Echandi Montalvo
- Antonio Eleizegui López
- Ricardo Escauriaza del Valle
- Rafael Estrada Arnaiz
- Félix Domingo Estrada Catoira
- Joaquín Ezquerra del Bayo
- Benito Jerónimo Feijoo Montenegro
- Valeriano Fernández Bacorell
- Manuel Rufo Fernández Carballido
- Elisa Fernanda Mª del Carmen Fernández de la Vega y Lombán
- Jimena Mª Francisca Emilia Fernández de la Vega y Lombán
- José Ramón Fernández de Luanco y del Riego
- Ignacio Fernández Flórez Reguera
- Cesáreo Fernández Losada
- Manuel Jacobo Fernández Mariño
- José Fernández Martínez
- Bibiano Fernández Osorio-Tafall
- Gustavo Fernández Rodríguez Bastos y Harizmendi
- Gabriel Fernández Taboada
- Domingo Fontán Rodríguez
- Ramón Fontenla Maristany
- Emilio Fraga Lago
- Francisco Freire Barreiro
- Gonzalo Gallas Novas
- Cruz Gallástegui Unamuno
- Heliodoro Gallego Armesto
- Abelardo Gallego Canel
- Fausto Garagarza y Dugiols
- Fernando Garcia Arenal
- Víctor García Ferreiro
- Antonio García Maceira
- Pío García Novoa
- Antonio García Varela
- José María García-Blanco Oyarzábal
- Eustaquio (Antonio Félix) Giannini Bentallol
- Miguel Gil Casares
- José María Gil Rey
- Francisco Giral González
- Pedro Gómez de Bedoya y Paredes
- Manuel Gómez Larrañeta
- Mariano Gómez Ulla
- Manuel Gómez-Durán Martínez
- Vicente González Canales
- Jaime González Carreró
- José González López
- José González Olivares
- Juan de Dios González Pizarro
- Joseph González Salgado
- Claudio González Zúñiga
- José Goyanes Álvarez
- José Goyanes Capdevila
- Vicente Goyanes Cedrón
- Mariano de la Paz Graells Agüera
- Albert (Albert I, Príncipe de Mónaco) Grimaldi
- Vicente Guarnerio Gómez
- Francisco Guitián Ojea
- Leopoldo Hernández Robredo
- Primitivo Hernández Sampelayo
- José María Hernansáez y Moscoso
- Enrique Hervada García-Sampedro
- Ragnar Hult
- Alexander von Humboldt
- Carlos Ibañez y Varela
- Santiago de la Iglesia Santos
- Francisco Iglesias Brage
- Luis Iglesias Iglesias
- Luis Iglesias Pardo
- Emigdio Iglesias Somoza
- Gerardo Jeremías Devesa
- Ángel Jorge Echeverri
- Jorge Juan y Santacilia
- Ángel Laborde Navarro
- Johan Martin Christian Lange
- Bernardo Lecocq Honesy
- Carlos Lemaur
- Juan Lembeye y Lartaud
- Octavio Lois Amado
- Juan Lojo Batalla
- Antonio López de Guadalupe
- Jacobo López Elizagaray
- Manuel López Enríquez
- Víctor López Seoane
- Juan López Soler
- Juan López Suárez
- Dionisio Macarte y Díaz
- Gerónimo Macho Velado
- Ramón Margalef López
- Tomás Mariño Pardo
- Juan Martín Sauras
- Antonio Martínez de la Riva
- Ángel Martínez de la Riva Vilar
- Domingo Martínez de Presa
- Manuel Martínez-Risco
- Baltasar Merino Román
- Manuel Eugenio Merino Simón
- Faustino Miranda González
- Ricardo Montequi y Díaz de la Plaza
- Saturnino Montojo y Díaz
- Olga Moreiras Tuni
- Evaristo Antonio Mosquera Quiroga
- Francisco Antonio Mourelle de la Rúa
- Manuel Muñoz Taboadela
- José María Navaz y Sanz
- Francisco de Neira
- João da Nova
- Antonio Novo Campelo
- Domingo Antonio de Nóvoa Gándara y Feijoo
- Roberto Nóvoa Santos
- Miguel Odriozola Pietas
- Ramón Otero Acuña
- Enrique Otero Aenlle
- Xosé Otero Espasandín
- Fernando Oxea
- Timoteo O´Scanlan
- Emilia Pardo Bazán
- Isidro Parga Pondal
- Jacobo María de Parga y Puga
- Ubaldo Pasarón y Lastra
- Patricio María Paz y Membiela
- Ángel Pedreira Labadía
- Pedro Pena y Pérez
- Ramón Pérez Costales
- José Pérez López-Villamil
- Severino Pérez y Vázquez
- Gerónimo Piñeiro de las Casas
- Manuel Piñeiro Herba
- Eugenio Piñerúa Álvarez
- José Planellas Giralt
- Francisco Ponte y Blanco
- Antonio Posse Roybanes
- Pedro Andrés Pourret
- Casiano de Prado y Vallo
- Esteban Quet y Puigvert
- José Quiroga Méndez
- Marcelino Ramírez García
- Benito Regueiro Varela
- Ignacio Ribas Marqués
- Tomás Rico Jimeno
- Eduardo del Río y Lara
- Francisco de los Ríos Naceiro
- Cándido Ríos Rial
- Arturo Rivas Castro
- Antonio Rodríguez Darriba
- Carlos Rodríguez Baltar
- Juan Antonio Rodríguez Bustillo
- Alejandro Rodríguez Cadarso
- José Rodríguez Carracido
- José Rodríguez González
- José Rodríguez Martínez
- José Rodriguez Mourelo
- Juan Rodríguez Sardiña
- Luis Rodríguez Seoane
- Juan Rof Carballo
- Juan Rof Codina
- Francisco Romero Blanco
- José María Romero Fernández de Landa
- Francisco Romero Molezún
- Ramón Rúa Figueroa
- Ángela Ruiz Robles
- Ramón Dionisio de la Sagra y Peris
- Francisco Sánchez
- Julián Sánchez Bort
- Timoteo Sánchez Freire
- Gumersindo Sánchez Guisande
- Fernando Sande y Lago
- Frei Martín Sarmiento
- Pedro Sarmiento de Gamboa
- Camille François Sauvageau
- Guillermo Schulz
- Francisco de Seijas y Lobera
- Josep Joan Vicente del Seixo
- Antonio Sierra Forniés
- César Sobrado Maestro
- Juan Sobreira y Salgado
- Ramón Sobrino Buhigas
- Benito Ángel Dionisio Sotelo y Rivas
- Juan Suárez Casas
- Enrique Suárez Couto
- Julián Francisco Suárez Freire
- Paulino Suárez Suárez
- Francisco Sueiras
- Nicolás Taboada y Leal
- Maximino Teijeiro Fernández
- Joan Texidor i Cos
- Pedro Urquijo Landaluce
- Joaquín Vaamonde Rodríguez
- Lope Valcárcel Vargas
- Antonio Valenzuela Ozores
- Ramón Varela de la Iglesia
- Teodoro Varela de la Iglesia
- José Varela de Montes
- Juan Varela Gil
- Gregorio Varela Mosquera
- Manuel Varela Radío
- Ángel Varela Santos
- José Varela y Ulloa
- Ricardo Varela y Varela
- Vicente Vázquez Queipo
- José Francisco Vendrell de Pedralbes i Estaper del Mas
- Ramón Verea García
- Enrique Vidal Abascal
- Ernesto Viéitez Cortizo
- Xosé Luis Vila Jato
- Antonio Vila Nadal
- Cipriano Vimercati Benítez
- Leoncio Virgós Guillén
- Heinrich Moritz Willkomm
- María Josefa Wonenburger Planells
- Isabel Zendal Gómez
Disciplinas científicas
- ./ Mariña
- ./ Matemáticas
- ./ Enxeñería
- ./ Botánica
- ./ Cartografía
- ./ Agronomía
- ./ Bioloxía
- ./ Química
- ./ Astronomía
- ./ Xeoloxía
- ./ Minas
- ./ Medicina
- ./ Xenética
- ./ Coleccións
- ./ Psiquiatría
- ./ Anatomía
- ./ Nautica
- ./ Cosmografía
- ./ Microbioloxía
- ./ Histoloxía
- ./ Ensino
- ./ Divulgación científica
- ./ Ciencias Experimentais
- ./ Filosofía
- ./ Hidroloxía
- ./ Medicina
- ./ Xinecoloxía
- ./ Veterinaria
- ./ Zootecnia
- ./ Bromatoloxía
- ./ Hixiene
- ./ Mecánica
- ./ Espeleoloxía
- ./ Paleontoloxía
- ./ Zooloxía
- ./ Radioloxía
- ./ Xeografía
- ./ Agricultura
- ./ Ciencias Naturais
- ./ Farmacia
- ./ Viticultura
- ./ Navegación
- ./ Física
- ./ Aeronaútica
- ./ Técnica
- ./ Armas
- ./ Oftalmoloxía
- ./ Parasitoloxía
- ./ Mineraloxía
- ./ Farmacaloxía
- ./ Ornitoloxía
- ./ Entomoloxía
- ./ Expedicións
- ./ Bioquímica
- ./ Dermatoloxía
- ./ Ecoloxía
- ./ Avicultura
- ./ Pediatría
- ./ Micrografía
- ./ Anestesia
- ./ Oceanografía
- ./ Fisioloxía
- ./ Moluscos
- ./ Cálculo
- ./ Nutrición
- ./ Meteoroloxía
- ./ Psicoloxía experimental
- ./ Edafoloxía
- ./ Enxeñería de montes
- ./ Fisioloxía vexetal
- ./ Bioloxía mariña
- ./ Ficoloxía
- ./ Limnoloxía
- ./ Tecnoloxía
- ./ Cirurxía
- ./ Antropoloxía
Eugenio Piñerúa Álvarez
O autor do singular discurso que solicitou o célebre químico Mendeleyev
comparte esta páxina:Ámbitos de ocupación:
Autor/a da biografía:
- Fraga Vázquez, Xosé A.
- Data de alta: 12/04/2013
Extras de Eugenio Piñerúa Álvarez:
La Naturaleza y las Ciencias Naturales
Los grandes problemas de la Química contemporánea
Principios de química mineral y orgánica
Extras sobre Eugenio Piñerúa Álvarez:
Galeria

Como citar esta páxina:
- Fraga Vázquez, Xosé A. ([2013], “Eugenio Piñerúa Álvarez”, en Álbum da Ciencia. Culturagalega.org. Consello da Cultura Galega. [lectura: 07/12/2023] [URL: http://www.culturagalega.org/
albumdaciencia/detalle.php?id=436
Tese de doutoramento con Otto Schott
En 1886 obtivo o doutorado en Ciencias físicoquímicas coa tese Reacciones a temperaturas altas y consideraciones cristalogenéticas. A memoria fora realizada baixo a dirección de Friedrich Otto Schott (1851-1935), químico alemán que salientou internacionalmente por seren o inventor do vidro de borosilicato. O éxito acadado por Schott levouno a colaborar con Ernst Abbe e Carl Zeiss na relevante fábrica de vidro establecida en Jena. Piñerúa tivo a fortuna de coñecelo previamente en Oviedo, onde se atopaba ao fronte dunha industria. Nese período tamén viaxou a Francia (1885), onde permaneceu dez meses investigando en electroquímica, química analítica e toxicoloxía con salientables investigadores.
Labor docente universitario e investigador
Piñerúa intégrase na Universidade en 1890, obtendo por oposición a cátedra de Química Xeral da Universidade de Santiago; tamén se encargará, interinamente, das materias de Zooloxía, Botánica e Mineraloxía, pola marcha a Valencia do catedrático Vicente González Canales. En 1893 trasladouse á Universidade de Valladolid e, en 1899, á de Madrid.
Especializado en análise orgánica e de gases, obtivo o recoñecemento internacional de ata quince reaccións analíticas importantes que levan o seu nome. Representou ao Estado español nos Congreso Internacional de Química Aplicada de Roma (1906) e Londres (1909). Entre as numerosas publicacións sinalaremos os Principios de química mineral y orgánica (1898; segunda edición en 1901).
O singular discurso pronunciado na Universidade compostelá
A estancia de Piñerúa na universidade galega foi breve pero non pasou inadvertida. Naquel tempo, o seu perfil profesional, un químico que realizaba investigacións punteiras en contacto coa vangarda europea, salientaba entre o seus colegas. Do seu paso polas aulas compostelás deixounos, asemade, un singular discurso de inauguración do curso académico 1893-94: Los grandes problemas de la Química contemporánea y de la Filosofía Natural (Piñerúa,1893). O texto salienta por cuestións formais (unha extensión de 243 páxinas), pola profundidade do contido, moi lonxe das convencionais intervencións nese tipo de eventos, e polo interese suscitado. Cómpre sinalar que o discurso, declarado obra de mérito pola Real Academias de Ciencias de Madrid, a de Barcelona e o Consejo de Instrucción Pública, foi traducido ao alemán e ao húngaro e comentado de xeito favorábel nas principais revistas científicas europeas. Asemade, o relevante químico ruso Dmitri Ivánovich Mendeléyev (1834-1907), creador da Táboa Periódica de Elementos Químicos, solicitou un exemplar ao autor. No discurso, Piñerúa realizou unha revisión da historia da química desde a visión do seu tempo e na perspectiva dun investigador moderno e activo. O traballo está moi documentado e o autor, para a súa elaboración, pasou previamente unha enquisa a importantes especialistas europeos (Ostwald, Arrhenius, van't Hoff, etc.), co fin de dispoñer de opinións autorizadas e actuais.
Un aspecto importante do discurso é o relativo á crítica que Piñerúa realiza ao mecanicismo biolóxico. Parte da evidencia da intervención das leis físicoquímicas nos fenómenos vitais, pero rexeita o que entende como “excesos” dos mecanicistas cando pretenden explicar a vida en base a estas leis. Coida que elas non abondan para ese fin, especialmente para comprender certas manifestacións que denomina “elevadas”, propias da alma humana, sobre as que considera existe un misterio non superable, polo menos nese momento. Esa visión dualista lembra comentarios que realizara noutras ocasións. Así, no artigo publicado en 1881 na Revista de Asturias, “La Naturaleza y las Ciencias Naturales” (Piñerúa, 1881), exaltaba á natureza como obxecto de gozo, observación e estudo, incluíndo unha interesante referencia a Goethe. Mais tamén entendía que existía outro ámbito diferenciado, explicando que o contacto co mundo natural permite un achegamento e coñecemento do “autor” do universo (“Divinidad”), nunha liña que lembra á “Filosofía Natural” alemana. A influencia da cultura xermánica foi notable entre os científicos españois dese tempo.
Bibliografía:
Fontes impresas:
PIÑERÚA ÁLVAREZ, E. (1881): La Naturaleza y las Ciencias Naturales, Revista de Asturias, 15: 266-268.
PIÑERÚA ÁLVAREZ, E. (1893): Los grandes problemas de la Química contemporánea y de la Filosofía Natural, Santiago de Compostela: Impr. Paredes.
PIÑERÚA ÁLVAREZ, E. (1898): Principios de química mineral y orgánica,Valladolid: Andrés Martín.
Bibliografía secundaria:
GIRAL PEREIRA, J. (1925): Boceto biográfico de Don Eugenio Piñerúa Alvarez, Cuestiones químicas y pedagógicas: 7-26. Madrid: A. Marzo.
PORTELA, E. (1983): Piñerúa Alvárez, Eugenio. López Piñero et al. Diccionario histórico de la ciencia moderna en España, Barcelona: Ed. Península; II: 179-181.