- Biobibliografias:
- Por orde alfabética
- Por ámbitos de ocupación
- Busca libre:
Comisión de Igualdade
xenero@consellodacultura.org
+34 981 957 202
Indice alfabético
- abadesas de Sobrado de Trives
- Syra Alonso
- Amparo Alvajar
- Francisca Álvarez
- Amalia Álvarez Gallego
- Ángeles Alvariño
- Carme Alvariño Alejandro
- Nicolasa Añón Paz
- Antigas Galaicas
- María Araújo
- Concepción Arenal
- Xela Arias
- Carmen Arias ''Mimina''
- As espontáneas de San Xoán de Río
- As Marías: irmás Fandiño Ricart
- Felicia Auber
- María Balteira
- María Barbeito
- Dorotea Bárcena
- Rosa Bassave Roibal
- Beatriz Benavides
- Josefina Blanco Tejerina
- Maruxa Boga
- María Brey Mariño
- Begoña Caamaño Rascado
- María Cagiao
- Emilia Calé
- Juana Capdevielle
- Sofía Casanova
- María Casares
- María Castaña
- Placeres Castellanos
- Pilar Castillo Sánchez
- Beatriz de Castro
- Inés de Castro
- Rosalía de Castro
- Constanza de Castro
- Rosa María de Castro y Centurión
- Concha Castroviejo
- Micaela Chao Maciñeira
- Colectivo Feminista Independente Galego (CFIG)
- Carmen Cornes
- Clara Corral Aller
- María Corredoyra
- Maruxa das Cortellas
- Luisa Cuesta Gutiérrez
- María Antonia Dans
- As mulleres das Encrobas
- Filomena Dato
- María Dios
- Emilia Docet
- Joaquina Dorado Pita
- Ilduara Eriz
- Exeria
- Nieves Fariza Alonso
- Belén Feliú
- Rita Fernández Queimadelos
- Antonia Ferrín Moreiras
- Olga Gallego Domínguez
- Irene González Basanta
- Corona González Estévez
- Daría González García
- Grupo Saudade
- Ángeles Gulín
- Francisca Herrera
- María Antonia Iglesias González
- Xosefa Iglesias Vilarelle
- María Francisca de Isla y Losada
- Ana Kiro
- María do Carme Kruckenberg Sanjurjo
- Hortensia Landeira Pontijas
- Aurora e Manuela Liste Forján
- Andrea López Chao
- Rosa López Comunión
- Rita Amparo López Jeán
- Pura Lorenzana
- Maruja Mallo
- Marcela e Elisa
- María Mariño
- María Mazás
- Meigas
- Urania Mella
- Xulia Minguillón
- María Miramontes
- Anisia Miranda
- Monxas de Ramirás
- María Luz Morales
- María Victoria Moreno
- Francisca Morlán
- Movemento Democrático de Mulleres en Galicia
- Mulleres galegas na Residencia de Señoritas de Madrid
- Mulleres na olería de Buño
- María Muñoz de Quevedo
- Carmen Muñoz Manzano
- Ofelia Nieto
- Pepa Noia
- Mercedes Núñez
- Antonia Ortiz
- Enriqueta Otero
- La Bella Otero
- Ernestina Elena Otero Sestelo
- María del Portal Panisse
- Emilia Pardo Bazán
- Pepa a Loba
- María Antonia Pereira de Andrade
- Narcisa Pérez Reoyo
- Elena Piñeiro Castro
- María Pita
- Rosa Pons i Fábregas
- Jesusa Prado
- Concepción Ramón Amat
- María Reguera
- Manuela Rey
- M.ª Dolores del Río
- Isabel Ríos
- Dolores Rodeiro Boado
- María Aurea Rodríguez
- Aurora Rodríguez Carballeira
- Hildegart Rodríguez Carballeira
- Carme Rodríguez de Legísima
- Mercedes Ruibal
- Ángela Ruíz Robles
- Concepción Sáiz Otero
- María Antonina Sanjurjo Aranaz
- Elvira Santiso García
- Mulleres no Seminario de Estudos Galegos
- María Soliña
- Marisa Soto
- María Tobío
- Urraca l de León e Castela
- Teresa Vaamonde Valencia
- Olimpia Valencia
- Avelina Valladares
- Maria Valverde
- Concha Vázquez
- Pura Vázquez Iglesias
- María Vázquez Suárez
- Juana María de Vega Martínez
- Engracia Vérez Puentes
- Mercedes Vieito
- Luísa Villalta
- Maruxa Villanueva
- Marisa Villardefrancos
- María Vinyals
- Isabel de Zendal Gómez
Ambitos de ocupación
María Antonina Sanjurjo Aranaz
Pioneira do deporte galego e considerada “nai” do hóckey sobre herba en Galicia
Ámbitos de ocupación...
Deportivo
Docente
Investigación / Científico
María Antonina Sanjurjo Aranaz naceu en Santiago de Compostela o 6 de xullo de 1910. Foi a segunda de trece irmáns, filla de Manuel Sanjurjo Otero e María Aranaz Elices. O seu avó foi o recoñecido empresario Antonio Sanjurjo Badía, gran emprendedor que con dezasete anos deixara a súa vila natal de Sada para emigrar a Cuba. Coñecido como “O habilidades” pola súa capacidade inventiva, cando regresa a Galicia monta uns talleres en Vigo, onde se constrúen máquinas e caldeiras a vapor. Entre outros, inventa un trebello submarino e transforma coches a vapor en máquinas de bencina. O pai de Antonina vincúlase aos negocios montados polo seu pai, de modo que a vida da familia xira ao redor da empresa.
Antonina estudou peritaxe mercantil en Vigo e titulouse no ano 1929 na Escola Profesional de Comercio de Vigo. Nese mesmo ano formou parte como vogal da xunta directiva da asociación de estudantes mercantís de Vigo. E en 1930 obtivo o título de profesora mercantil na Escola de Altos Estudos Mercantís da Coruña. Era unha persoa cunha grande inquietude intelectual, porque decide continuar estudando. Así, matricularse na Facultade de Dereito da Universidade Central e na Escola de Altos Estudos Mercantís de Madrid, graduándose nesta última en 1932, ano no que comeza a exercer como profesora axudante da Cátedra de Xeografía na Escola Profesional de Comercio de Vigo. Estudar en Madrid é a causa pola que vai a vivir na Residencia de Señoritas de Madrid.
É precisamente nesta residencia onde coñece o hóckey. Esta experiencia fai que, no verán de 1932, decida crear en Vigo o Atlántida Hóckey Club. Segundo as propias palabras de Antonina nun diario, créase para poder xogar contra o Vigo H.C. Nesta iniciativa colaboran con ela as súas irmás Carmela e Tere. Mesmo, as máis pequenas participan cada vez que o club celebra unha festa cociñando as que elas chamaban “galletas atlántida”. Antonina é considerada pola prensa da época a alma mater do hóckey galego. No ano 1933 nace a Federación Galega de Hóckey, da que formará parte como tesoureira e da que recibe o título de presidenta de honra. Neste mesmo ano pronuncia unha conferencia, o día 11 de xullo, na que, como muller avanzada e feminista, defende a práctica deportiva das mulleres desde unha visión democrática. Literalmente dí: “Na participación nos deportes desaparecen moitos prexuízos sociais. Non hai cursis nin elegantes, nin aristócratas nin plebeos, senón simplemente educación e bos ou malos deportistas”.
No 1931 temos coñecemento dunha nova do Faro de Vigo, na que se recolle un manifesto de mulleres universitarias solicitando o voto para a candidatura galeguista formada por Alfonso Daniel Rodriguez Castelao, Valentín Paz-Andrade e Ramón Cabanillas Enríquez. E aquí aparece a sinatura de María Antonina. A súa vinculación co Partido Galeguista vai a máis e no ano 1933 ingresa no grupo de Vigo, actuando como bibliotecaria, para no ano 1936 aparecer nas actas do partido como afiliada.
Da súa solicitude dunha das bolsas de intercambio entre colleges americanos e a Residencia de Señoritas, resulta a concesión dunha para o prestixioso Smith College durante o curso 1934-35. A propia María de Maeztu, directora da Residencia de Señoritas, acompañouna até Lisboa, dende onde partiu en barco rumbo a América. Xa instalada no estranxeiro, segue ao corrente do que acontece no club Atlántida grazas ás cartas da súa irmá Carmela. Nos Estados Unidos estudou Xeografía e no curso 1935-36 obtivo unha bolsa na Clark University. Alí merca un coche e segue a practicar deportes, como era tradición nos colexios americanos. Mentres realiza a súa tese tamén traballa de instrutora no New Jersey College for Women durante os cursos 1936 e 1938. Aínda que tiña a idea de facer a súa investigación sobre a industria pesqueira e derivadas de Vigo, finalmente estuda as colonias francesas. En 1938 remátaa co título An Approach To The Colonial Evaluation Of The French West Indies And French Guiana, no departamento de Xeografía da Universidade de Clark. Enferma de tuberculose, polo que a súa nai viaxa xunto á súa irmá Carmela para traela de volta a Galicia, onde falece aos vinte e nove anos o 31 de outubro de 1939.
AGRADECEMENTOS
Santiago González Sanjurjo
María Jesús Sanjurjo Aranaz
Obra
de María Antonina Sanjurjo Aranaz SANJURJO, María Antonina: “Las Universidades norteamericanas. Crónica de una señorita viguesa”, Faro de Vigo (11-5-1935), p.7 SANJURJO, María Antonina: An Approach To The Colonial Evaluation Of The French West Indies and French Guiana, Clark University, 1938 Cartas persoais de Mª Antonina Sanjurjo á súa irmá Carmela, Arquivo de Santiago González Sanjurjo |
Autor/a da biobibliografía: Cristina López Villar (2012; 2018)
Extras de María Antonina
Extras sobre María Antonina
- “Una región que se entrega al jockey con el mayor entusiasmo”.
- Fragmento do libro Amor de tango de María Xosé Queizán
Ligazóns...
- Arbore xenealóxica de María Antonina Sanjurjo Aranaz
- No Arquivo da Junta de Ampliación de Estudos de Madrid pódese consultar o expediente de Antonina Sanjurjo
Bibliografía...
- “Ante las cortes constituyentes. Un manifiesto de las mujeres universitarias”, Faro de Vigo (27/06/1931), p. 8. Faro de Vigo (27/06/1931)
- “Amigos del arte. Charla de María Antonia Sanjurjo Aranaz”, Faro de Vigo, (12-7-1933), p. 5.
- “Partido galleguista. Nueva directiva del grupo de Vigo”, El Pueblo Gallego(1933), p. 7. El Pueblo Gallego (1933).
- SANJURJO, M. A.: An Approach To The Colonial Evaluation Of The French West Indies And French Guiana, Massachusetts, Clark University, 1938 [tese de doutoramento inédita]
- PÉREZ, A.: “Hockey en Vigo. Historia escrita por mujeres”, Hockey español, n.º 11 (1987), p. 44-48.
- “Arquivo da Junta para la Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas (1907-1939)”, Expediente de Antonina Sanjurjo Aranaz, http://archivojae.edaddeplata.org/jae_app/JaeMain.html (18-4-2012)