inicio / cartografias / Olga Gallego Domínguez

Olga Gallego Domínguez

Nacida o 8 de decembro de 1923 na cidade de Ourense, estudou Filosofía e Letras na Universidade de Santiago de Compostela e en 1955 ingresou por oposición no Corpo de Auxiliares de Arquivos, Bibliotecas e Museos, e en 1958 no Corpo Facultativo de Arquiveiros, Bibliotecarios e Arqueólogos. Tratábase dunha das poucas profesións que lle permitían a unha muller obter independencia económica e acceso ao coñecemento, investigación e desempeño de cargos de certa responsabilidade. Foi destinada ao Arquivo da Delegación de Facenda e Biblioteca Pública de Vigo e logo ao Arquivo Histórico Provincial de Ourense, que dirixiría durante vinte años (1969-1989). Faleceu en Ourense o 4 de setembro de 2010.

A súa bibliografía arquivística é extensísima e versa sobre documentos, arquivos, sistemas arquivísticos e patrimonio documental, organización e descrición, acceso e difusión de arquivos, e formación de especialistas. Neste último campo exerceu o seu maxisterio sobre varias xeracións. As súas publicacións sobre organización de arquivos históricos provinciais, documentos de arquivo e agrupacións de documentos e os seus manuais de arquivística e de arquivos familiares son fitos fundamentais e de referencia para profesionais da arquivística no conxunto do Estado. Desde 1974 mantivo unha estreita colaboración intelectual con Pedro López Gómez, con quen comparte a autoría de numerosas obras.

A súa producción diversifícase en estudos sobre libros e bibliotecas, clero secular e regular, ciencias médicas e farmacolóxicas, sociedade, economía e administración, arte e urbanismo, arqueoloxía e museoloxía, biografía, historia e historia local, especialmente sobre Ourense e a súa provincia. O seu estudo sobre as mulleres ourensás no Antigo Réxime demostra que era capaz de realizar investigaciones que enlazan con liñas e preocupacións actuais, como as de xénero. A súa última achega sobre a comarca da Limia constitúe o peche de ouro das súas investigacións.

Este perfil intelectual compleméntase cun modelo de comportamento caracterizado pola laboriosidade no traballo cotián; xenerosidade no recoñecemento de colaboradores e colaboradoras; honra aos seus predecesores, como Xesús Ferro Couselo; ética cidadá de colaboración desinteresada con institucións culturais, como a Fundación Penzol e a Fundación Otero Pedrayo, da que formou parte do seu Padroado; o Museo, a Biblioteca Pública e o Arquivo Diocesano de Ourense; e asociacións e grupos de traballo, como o Grupo Marcelo Macías -do que foi presidenta (desde 1972)-, o Grupo de Arquiveiros de Galicia, ANABAD e ANABAD-Galicia, da que tamén foi presidenta.

Os seus méritos foron publicamente recoñecidos pola Real Academia de la Historia, que a nomeou correspondente (1980); pola Real Academia Galega (1986), é a primeira muller que accedeu a esta institución; e pola ANABAD. Recibiu o Premio Trasalba 2008 da Fundación Otero Pedrayo, o Lazo da Orde de Afonso X O Sabio, a Medalla de Prata de Galicia, a Medalla Castelao e a Medalla de Anabad.

Bibliografía básica

• MARTÍNEZ TAMUXE, X.: “Gallego Domínguez, Olga”, en Gran Enciclopedia Galega, Silverio Cañada Editor, 1974, XV, p. 100
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: Archivo Histórico Provincial de Orense. Guía del investigador, Madrid, Ministerio de Educación y Ciencia, Dirección General del Patrimonio Artístico y Cultural, 1977
• GALLEGO, O.; LÓPEZ, P.: Clasificación de fondos de los Archivos Históricos Provinciales, Ministerio de Cultura. Dirección General de Bellas Artes, Archivos y Bibliotecas. Subdirección General de Archivos, 1980
• GALLEGO, O.; LÓPEZ, P.: Introducción na arquivística, ANABAD-Galicia, 1985.
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: La organización administrativa territorial de la antigua provincia de Ourense a mediados del siglo XVIII, Museo Arqueolóxico Provincial (Boletín Avriense. Anexo), 1988
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: Manual de archivos familiares, ANABAD, 1993
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: As barcas e os barcos de pasaxe da provincia de Ourense no antigo réxime, Ourense, Deputación, 1999
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: “A cidade de Ourense. Unha visión a través dos séculos”, Boletín Avriense. Anexo, 2001
• GRUPO DE TRABALLO DE ARQUIVEIROS DE GALICIA (Coord.): Olga Gallego, arquiveira: unha homenaxe, Xunta de Galicia, 2005
• GALLEGO, O.; LÓPEZ, P.: El Documento de archivo. Un estudio, A Coruña, Universidade, 2007
• GALLEGO DOMÍNGUEZ, O.: Historia da Muller. Mulleres ourensás dos séculos XIV-XVIII, Ourense, Grupo Marcelo Macías, 2008
• SÁNCHEZ FERRO, P. (ed.): Olga Gallego Domínguez. O tecido da historia, Ourense, Fundación Otero Pedrayo; Santiago de Compostela, Xunta de Galicia. Consellería de Cultura e Deporte, 2008
• LÓPEZ GÓMEZ, P.: “Perfiles, modelos y género en Olga Gallego”, Boletín ANABAD, n.º 2 (abril-junio 2011), p. 13-17