|
Libros e mapas oficiais semellan empeñados en chamarlle o Cordal de Neda.
Mais, os homes que alí viven e conviven saben que o seu nome é A Corda.
Así, sen mais, A Corda. Unha serra queiroguenta, rechea de montes vellos e
lombos gordos, que percorre os lindeiros de Abadín e A Pastoriza, sen
erguerse enxamais por derriba dos oitocentos metros. Unha serra na que
finda polo sur a fértil e dispersa Terra Chá e na que comezan polo norde os
vales verdecentes de Lourenzá. E tamén unha serra augacenta da que saen
ducias de reguiños: uns, afluentes lonxanos do Miño, a correr cara ó
Atlántico; outros, saltareiros, encurvados, a carrexar augas pró
Cantábrico.
A Corda. Unha serra que adoita amosarse neboenta, pola que agallopan á
cotío ceibes éguas bravas e pastan todo o ano greas de vacas e rebaños de
ovellas e cabras. Animais que van ó seu gosto dun lado pra outro, suxeitos
somentes a unha vixilancia esporádica e marxinal. (Ás veces, pasan semans
sen que ninguén suba velos, e, cando alguén sube, limitase a botarlles unha
ollada de coto a coto pra saber deles e telos localizados). E tamén os
lobos, que chegan coas navaradas de decembro e xaneiro, en manadas,
dispostos a protagonizar un enxeñoso, porfiado e teimudo desafiamento cos
donos ou responsables do cuido do gando. Un desafiamento que logo se prolonga
nos centos de historias de homes e lobos que se contan nos pobos de A Corda
e que se transmiten de xeración en xeración, imutables, heroicas ás veces,
cáseque sempre ben humoradas, parte sustancial dunha ricacísima tradición
oral.
Velahí A Corda, tamén unha paisaxe ben característica. Zarros (mórmente
xesteiras) de longos balados nas encostas. Monte aberto -dividido, pro sen
cerrumes- nas cumieiras. Mestas toxeiras. Tintilantes fontes de auga fresca
en todo tempo. Caza (perdices, coellos) no outono. E no vran, música de
abellas, que acorren e comprimentan todas as variedades do violeta nas
infindas queiroeiras (amais de toxos e xestas) que convierten A Corda nun
extraordinario berce nutricio, sempre humectada por ventos mareiros e
xistros nordés.
Mais, A Corda é tamén A Montaña da que falan as xentes de Abadín, Mondoñedo
e Lourenzá. A Montaña que refíren os poetas Leiras Pulpeiro, Noriega Varela
e Iglesia Alvariño, aínda que os tres o fagan de xeitos ben diferentes. Que
cecais compre lembrar aqui que, entanto o progresista Leiras Pulpeiro,
intimidado pola austeridade e monotonía da alimentación de A Corda (baseada
no porco), pedía: "Daime onde ao mar unha cova, /Daime minchiñas e
lapas, /e douvos todo, todiño, / canto se da na Montaña", o bardo
Noriega Varela, de vea mais íntima e sensible, escribía namorado: "A
que a ialma me cautiva, / A que a inspiración me exalta, / A que me acolleu
piadosa, / A miña terra é a A Montaña". Versos ós que hai que sumar os
do vate Aquilino Iglesia, que soubo relembrar as pisadas silenzosas da lúa,
as estrelas lavándose nas pucharcas e os cómaros verdes nos ríos, e que un
día sentenciou: "A Montaña, coma substanza en sí, é algo duro,
medoñento". E, tamén, as verbas populares de Crecente Vega, as líricas
e engraciadas de Alvaro Cunqueiro e as de outros moitos poetas de xenio.
Que así é A Corda. Unha serra pra andar de vagar, sen presa; pra que os
homes, pola mediación da natureza, se aveñan e amiguen consigo mesmos e co
seu destino. Uns montes entrañables pra quen os coñece e os ama e sofre
lonxe deles (que fóra todo semella cárcere ou deserto).
[Homes de tras da corda. Vigo, Xerais, 1982]
|
