|
A
casa de Buenos Aires eran catro paredes de cal, unha escaleira que daba a
un patín e unha varanda. E dende a varanda víase o mar: a brétema cincenta
do río da Prata. Dous soldados de uniforme custodiaban día e noite as
entradas, por mandado do Vicerrei, e deixaban pasar só as persoas que el
autorizaba: dona María Luísa de Almeida e o mucamo negro que os servía; don
Manuel Ignacio Fernández, o Intendente Xeral, e mais eu, o seu primeiro
piloto, que viñera da boca do Río Negro para ver a meu capitán.
(...)
Estaba meu señor contra o fondo da estancia, a media luz, que entraba de
esguello por un fachinelo estreito detrás da súa figura. Parei quieto na
porta, agardando algo, quizais a súa voz, logo daqueles meses sen noticias,
que parecían anos, e el de primeiras non dixo nada, negou cun aceno da man
a luz da candea que a señora traía, como se gustase das sombras para
ocultar a humillación, a súa derrota, e logo dun anaco calado, comentou:
"aquí me ves, piloto, mentres o mundo corre fóra destas paredes e a
ocasión desaparece." Lembro as súas palabras e, sobre todo, a aparente
resignación da súa voz, que era finxida, pois ardía de rabia por dentro.
Peor estaba un mes antes, cando o De Salcedo, acaso temeroso da posible
reacción dos ministros de el-Rei, non o sei, mandou que lle tirasen os ferros
e deu permiso para que, en compaña de dona María Luísa, ficase en custodia
na casa, á espera do que a Coroa determinase. Mais iso non o consolaba. A
señora De Almeida encargouse dende o primeiro momento de todo. Escribiu
cartas, moveu amigos -entre eles disque algúns daqueles prestamistas que
apostaran os seus diñeiros-, enviou papeis e descargos ás altísimas
instancias de Aranxuez, axitou as alarmas, emprazou ó Vicerrei e mais ó seu
secretario, ese Manuel Ignacio Fernández, que viña cada tarde onda meu señor
por ver se o confesaba; rogou, ameazou, reclamou, conmoveu, preparou a casa
para acollelo e tiralo fóra das humillantes mazmorras. E alí estaba, diante
de min, o cabaleiro de Galicia. "¿A que viñeches, piloto? ¿Por canto
me vas vender?"
Polas tardes subiamos á azotea e dende alí ollabamos o mar, axexando o
horizonte co anteollo de navegante, o aparello dos barcos, as tripulacións,
as lanchas de seis remos que ían e viñan entre a praia e as grandes velas.
E el sabía por que eu estaba alí, pero nunca me dixo nada, nin mo
preguntou. Tiña todo o tempo do mundo para agardar a que me confiase. Non
se había conformar tampouco coa explicación primeira, que era a que me
dixeran que debía dar: unha cortesía que lle facía a meu capitán en nome de
meu e mais dos pilotos que quedaran na de San Xosé, que non o esqueciamos,
mentres reparaban o meu navío para poñerme outra vez de regreso. Oito días
traía para velo, coa autorización do señor De Salcedo, que non o quería
mal, pero que cumpría co seu deber, dicía, por iso lle tirara as cadeas, e
el debía corresponder á confianza e non cerrarse como se cerraba. Oito días
para visitalo na súa casa- "no meu cárcere", corrixiu- e outros
dez que me levaría volver para as bocas do río.
Daquela xa habitabamos estas coveiras, gaiteiro: furos no medio do deserto.
Pero el nunca me preguntou por este lamazal. Non lle interesaba. Como
tampouco había de facer comentario ningún tres anos despois, cando a
xustiza lle devolveu a honra, a autoridade e o mando da aventura -logo de
desterrar ó Viedma, demasiado tarde- e meu señor Resucitado puido volver
cabalgando no bergantín, arrogante e de pé, á par do mascarón de proa, e
todos baixaron a recibilo ó peirao de madeira, a casaca nova, as fibelas de
prata, os seus sonoros pasos calcando contra a armazón de táboas. Tampouco
daquela dixo nada. Non era esta a terra que el viñera conquistar e pola que
movera o mundo, a ambición, a furia, aqueles anos rumiando a vinganza. ¡Un
coiñal! ¡Un deserto, coas caeiras debruzadas enriba do río e os buracos abertos
no corazón da montaña para resistir, para agacharse, como agachan nos seus
tobos as lebres e as mulitas asustadas! ¡Así nos enterramos, furando nas
paredes de rocha! Virou de súpeto cara a min, na casa de Buenos Aires, e
espetoume antes de verme partir:
- ¿Quen máis ca ti coñece ese camiño, piloto?
Aceleróuseme o corazón.
Ninguén máis, señor. Ninguén coñece esas cartas.
Pero ben que as buscaban. Por iso estaba eu alí. Para arrincarllas e
roubarlle o segredo.
[A Cidade dos Césares. Vigo. Xerais, 1993]
|
