|
|
Aquilo
debeu de ocorrer polo tempo no que en Santiago ardían os buzóns de correos;
ou sexa, moito antes de que os da Centuria, comunmente chamados os
Centurións, botasen o cantullo no aceite fervendo da churrería e máis ou
menos na época en que todo o mundo comentaba o incidente do guateque na de
Heloísa Castiñeiras Vaz.
Santiago,
daquela, estaba cheo de fendeduras. Nas rúas podían abrirse laños que, en
calquera intre, darían en afondar até se converteren en abismos dos cales
tranquilamente era capaz de que fumegasen fétidas solfataras tornasoladas.
Non todos estaban no segredo, pero os verdadeiramente coñecedores, xa se
sabe, aquela xente que, privilexiada pola natureza, soe estar á espreita e
ten poderes para percibir os cataclismos, decatábase, aínda sen falaren
nunca no asunto, de que os laños verticais na torre do reloxo, mal chamada,
por culpa de Maître Obscur, a Berenguela, facíanse evidentes aínda que unha
flora máis e máis frondosa de herbas más e mesmo arbustos tipo abruñeiro
nacía e medraba no interior de tales fendas, ocultándoas á vista do vulgo.
Por outra banda, nas marxes fétidas do Sarela, ao seu paso polo Carme de
Baixo, alguén tiña detectado unha estraña excitación entre os ratos.
O caso é
que eu agora emerxo do interior dunha auga xorda e, na superficie, só
atopo, entre as catro paredes branquísimas do cuarto, a memoria do meniño
morto, que para sorpresa miña non me doe nada en absoluto, e a
representación insistente dos acontecementos que tiveron lugar corenta anos
atrás en Compostela (de novo Maître Obscur marcando a pauta). Como se toda
a miña vida se elidise, incluído aquel período incerto en que a palabra me
foi retirada e mergullei na auga xorda, algún imperativo estraño a min
obrígame a recompoñer, en exclusiva, o nobelo de acontecementos
concentrados naqueles poucos anos, ou que diga cursos académicos. Unha
explicación, tan cómoda como pouco satisfactoria, viría dada pola
semellanza notábel que existe entre esta habitación do sanatorio e aquel
cuarto que me albergou antano na residencia do Servicio Doméstico da Rúa
Nova; semellanza que me faría viaxar desde hoxe a nantronte, desde o
presente en que me sinto renacida a aquela mínima leira de pasado en que
todos nos iniciabamos no coñecemento da morte. Pro en realidade, a culpa é
desa de cara de molete que sempre está impertérrita; agora perante min,
sentada na miña cama: Palmira, que, de seguida, levitará e me esixirá que o
conte todo.
Desde os primeiros días, eu
decateime da miña invisibilidade, o que me deu a oportunidade de exercer, a
partir de entón e durante moitos anos, aquilo que habería de ser o meu
emprego do tempo favorito. Centrei o interese, nun principio, na
observación de certo sector, que eu no fondo desprezaba, da sociedade
humana de Santiago e o método que seguía era extremadamente sinxelo.
Entraba eu con naturalidade, digamos, na de Porto e Cía, librería relixiosa
e obxectos de culto. Púñame a admirar unha casula de seda morada, daquelas modernas
que facían furor na época e que ostentaban unha fina ornamentación
inspirada na arte paleocristiá, e, nun intre dado, o encargado do comercio
e os seus dependentes, todos vestidos de traxe escuro e con finos bigotes
negros como única concesión á frivolidade, pasaban a ignorar a miña
presencia alí. Cando xa ninguén me vía, era o intre de me sentar
comodamente onda o expositor dun misal sumamente valioso ou a carón dunha
Nosa Señora da Fátima a cuxos pés os pastores de barrete e mans dereitas se
amosaban transportados a un deliquio beatífico e de difícil definición
racional. Entón si podía asistir ás interesantes tertulias nas que
participaban, para o meu deleite, os cóengos solemnes de cruz de Santiago
ao peito, os maxistrados xubilados, as xentes mercantís das vellas
familias.
[No ventre do silencio. Vigo. Xerais, 1999]
|
|
