| |
COMPRENDER A
ARTE DO EXILIO
Carlos López Bernárdez
Comisario
O proceso de conformación e construción dun espazo
cultural galego adquire unha importante aceleración no
primeiro terzo do século XX e só se ve freado
pola fractura que supuxo a Guerra Civil. Os anos previos ao
conflito son tempos nos que asistimos aos máis serios
intentos renovadores do panorama plástico: desde a obra
e a reflexión sobre as artes de Castelao até o
movemento d'Os Novos, o coñecido como Movemento Renovador
da Arte Galega (Maside, Souto, Colmeiro, Torres...), pasando
polos artistas coruñeses que xiran ao redor da vangardista
revista Alfar (Francisco Miguel, Huici). Con eles e complementando
o seu labor estarían os intentos de reflexión
teórica de intelectuais, como os importantísimos
de Rafael Dieste, que fan parte e completan este proceso.
Mentres en Galicia se destrúe todo
o tecido cultural creado na preguerra, no resto de España
so control da República nótase unha importante
presenza de artistas e intelectuais galegos: Castelao, Arturo
Souto, Rafael Dieste, Lorenzo Varela... Todos eles colaboran
en distintas iniciativas culturais, realizando obras nas que
se reflicte a situación política e social do
momento e editando e ilustrando publicacións culturais.
Nesta etapa destacou o labor gráfico de Castelao, que
deu ao prelo os seus coñecidos álbums Galicia
Mártir e Atila en Galicia, editados en Valencia no
ano 1937, e Milicianos, que sae en Nova York no 38. Outra
grande obra plástica de guerra é a de Arturo
Souto, que realiza óleos de temática combativa,
pero sobre todo traballa no debuxo e no gravado postos ao
servizo das publicación de propaganda de guerra e reproducidos
en numerosas revistas.
Rematada a guerra, centos de miles de
persoas en Galicia vense na obriga de partir, en particular
a América, polo que se crea un importantísimo
núcleo intelectual. Os exiliados céntranse sobre
todo nos lugares de tradicional emigración, principalmente
na Arxentina, Uruguai e México, aínda que os
hai espallados por todo o continente. Un núcleo fundamental
é o asentado na Arxentina onde salientan as figuras
de Castelao e Luis Seoane. Alí se crea en 1944 o "Consello
de Galicia". Entre os exiliados galegos están
pintores e escritores como Rafael Dieste, Lorenzo Varela,
Maruja Mallo, Manuel Colmeiro, Castelao, Luis Seoane, Arturo
Cuadrado, etc. aos que se sumarán anos despois artistas
como Laxeiro ou Isaac Díaz Pardo. Outro grande foco
do exilio galego é México, onde salienta o labor
de Luís Soto, do cineasta Carlos Velo e do pintor Arturo
Souto. Outros núcleos do exilio galego son os Estados
Unidos e o Caribe, onde achamos a pintores como Eugenio Granell
ou Ángel Botello.
[extracto da presentación orixinal]
|
